By 
Linux sistemlerde Dosya Ve dizinlerin yapabilecekleri sınırlandırıla bilir.
Kullanıcılar dosya ve dizinlerle ilgili 3 işlemde buluna bilir Okuma, Yazma, Çalıştırma işlemi yapabilirler
bu işlemler yetkisiz işlemleri engeller
bunları duzenlemek için Chmod komutundan yaralanıyoruz
dosya ve dizinlerin yetkilerini düzenlemeye yardımcı olur ancak root bu sınırlamalardan etkilenmez
Konsol ekranında kullanacagımız ls -l komutu ile dosya ve dizinlerin içerini ve erişim yetkilerini ayrıntılı olarak listeliyoruz
Masaüstü dizininde Chmod1adlı dizini inceleyelim
chmod1 dizininde 3 adet dosya bulunmaktadır. Sisteme root olarak giriş yaptıgımızdan sistemde bulunan kullnaıcıların kişisel dizinlerini görüntüleyip istediğimiz değişiklikleri yapabiliriz
drwxr-xr-x 2 root root 4096 Oca 31 19:13 arı
drwxr-xr-x 2 root root 4096 Oca 31 19:13 dos
-rw-r–r– 1 root root 0 Oca 31 19:13 hıka
Konsolda görüntüledigimiz dizin içerisinde sol başta bazı kodlamalar görmekteyiz bu kodlamalar dizinde bulunan dosya ve alt dizinlerle ilgili erişim yetkilerini ifade etmektedir
bu kodlamalar 9 karakterden oluşur Örnegin Hika dosyasının “-rw-r–r–” kodlamasını inceleyelim
Bu kodlamanın başında bulunan ” – ” işareti bunun bir dosya oldugu anlamına geliyor
geriye kalan 9 karakteri üçerli gruplara ayıralım
1. grup rw-
2. grup r–
3. grup r–
Bu üçerli gruplardan
1. grup dosya yada dizinin sahibinin yetkilerini
2. grup dosyanın sahibiyle aynı gruptaki kullanıcıların yetkilerini
3. grup ise diger kullanıcıların ( genel kullanıcıların) Yetkilerini göstermektedir.
şimdi Bu kodlarmalardaki karakterlerin ne anlama geldigine bakalım
R: Okuma yetkisi (read access)
W: Yazma yetkisi (write access)
X: Çalıştırma yetkisi (execute access) anlamına gelmektedir
Şimdi Hika Dosyasının Yetkilerine bakalım
Bunun bir dosya oldugunun başında bulunan ” – ” işaretine bakarak anlaya biliriz
Dosya sahibinin okuma ve yazma (rw-),sahibiyle aynı grupta bulunan kullanıcıların sadece okuma (r–),ve diğer kullanıcıların da sadece okuma (r–)hakları bulunmaktadır
Aynı dizin altında bulunan ” dos ” dizinini inceleyelim
bunun bir dizin oldugunu kodlamasının başında bulunan d karakterinden anlıyoruz.
Dos dizininin erişim yetkileri ” rwxr-xr-x ” şeklindedir başında bulunan d karakterini almıyoruz çünki karakter setinin başında “-” varsa dosya “d” varsa dizin oldugu anlamına gelmektedir bu 9 karakteri rwx,r-x ve r-xşeklinde üçerli gruplara ayırıyoruz
1.Grup 2.Grup 3.Grup
rwx r-x r-x
1.gruptaki rwx ifadesi dizin sahibinin okuma yazma ve çalıştırma yektisine sahip oldugunu gösteriyor
2.gruptaki r-x ifadesi dizinin sahibi ile aynı grupta olan kullanıcıların okuma ve çalıştırma yetkileririne sahip oldugunu gösteriyor
3.gruptaki r-x ifadesi diğer kullanıcıların okuma ve çalıştırma yetkilerine sahip oldugunu gösteriyor
bu kısmı çok iyi anlamalıyız çünki kullanıcağımız chmod komutu bu yetkileri değiştirmemizi saglıycak yapılacak en ufak bir yaznlışlık tüm sistemi tehlikeye atabilir erişimi kullanıcılar için kese bilir bu kısımın mantığını iyi anlamanızı öneririm
Dosya ve dizinlerin izinlerini düzenlemek için Chmod komutunu kullanıyoruz.
Terminal açalım ve chmod komutu parametreleri için chmod –h veya chmod -help yazalım
Dikkat etmemiz gereken kısım ” Each MODE is of the form ‘[ugoa]*([-+=]([rwxXst]*|[ugo]))+|[-+=][0-7]+’. ”
genel kullanım olarak ” chmod [ugoa][+=-][rwxXst]<dosyaadı> şeklindedir.
peki burdaki bu “ugoa,+=-,rwxXst nedir ?
u: dosya ya da dizin sahibi (user)
g: dosya ya da dizinin sahibiyle aynı grupta bulunan kullanıcılar (group)
o: diğer kullanıcılar (others)
a: herkes (all)
+: yetki eklemek için
-: yetki çıkartmak için
=: yetki eşitleme için
r: okuma yetkisi
w: yazma yetkisi
x: çalıştırma yetkisiü
Şimdi chmod1 adlı dizin içerisinde yetki değişikliği yapalım
Kullana bilir bir linux makinanız var ise bu işlemleri denemenizi tavsiye ederim fakat örnek dosyada deneyin sistem dosyalarının yetkilerini değiştirmeyin
evet yetkilerin standart hali bu
oncelikle ” arı ” dizininin çalıştırma yetkilerini alalım
bunun için chmod a-x arı yazmamız yeterli olacaktır burda x: çalıştırma a:herkes -: yetki çıkarma parametrelerini kullandık
şimdide arı dizininde ki grup(g) ve diğer(o) kullanıcıların tüm yetkilerini alalım
chmod go-rwx arı
komutu inceleyelim g ve o grup ve digeri temsil etmekte rwx ise yetkileri arada – oldugu için yetkileri almış oluyoruz
Chmod 1. anlatımımız bu kadar Chmod 2. anlatımda sayısal olarak yetkilerin yönetimini anlatıcaz
Öneri Şikayet ve İstekler için lütfen [su_button url=”http://www.aridoshika.com/iletisim/” target=”blank” style=”flat” icon=”icon: users”]İletişim[/su_button] geçin
Comments